Wie weleens een cookie-banner uitpluist, komt naast tracking cookies en de verwerking van persoonsgegevens ook de term ‘gerechtvaardigd belang’ tegen. Wat is gerechtvaardigd belang nu precies? En wordt dit altijd wel juist toegepast?
Met de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) wil de wetgever jou invloed geven op het verzamelen van jouw persoonsgegevens door organisaties. En daarnaast jou meer inzicht geven in wat er van je verzameld wordt en met wie dit gedeeld wordt. De lijst van bijvoorbeeld Telegraaf-partners is enorm! Daarom moeten bedrijven jou vooraf toestemming vragen of zij tracking cookies mogen plaatsen en persoonsgegevens mogen delen met derden.
Gerechtvaardigd belang als uitzondering op de regel
Toch zijn er gevallen - zo vindt de wetgever - waarin het plaatsen van tracking cookies en het doorgeven van persoonsgegevens aan derden zonder toestemming mogelijk moet zijn. Er is dan sprake van een gerechtvaardigd belang. Deze term verwijst naar een juridische basis die organisaties toestaat om persoonlijke gegevens te verwerken zonder expliciete toestemming, op voorwaarde dat de verwerking noodzakelijk is voor een legitiem doel en de rechten en vrijheden van de persoon niet schendt.
Voorbeeld van een gerechtvaardigd belang
Waar moet je aan denken bij een gerechtvaardigd belang? Het idee achter gerechtvaardigd belang is dat organisaties soms persoonlijke gegevens moeten verwerken om legitieme doelen te bereiken, zoals het voorkomen van fraude of het simpelweg kunnen uitvoeren van jouw verzoek. Als je bijvoorbeeld een boek bestelt bij Bol.com, is het logisch dat Bol.com jouw naam en adresgegevens deelt met Post.nl. Zonder dit te doen kan Bol.com niet voldoen aan jouw verzoek. Er is dus geen toestemming van jou nodig om deze persoonsgegevens door te geven aan Post.nl. Post.nl mag overigens verder niets anders met deze gegevens doen dan waarvoor deze bedoeld zijn: het bezorgen van jouw boek. Als organisaties kunnen aantonen dat ze een gerechtvaardigd belang hebben om persoonlijke gegevens te verwerken en dat ze ervoor zorgen dat jouw rechten en vrijheden niet worden geschaad, dan kunnen ze deze juridische basis gebruiken.
Misbruik van cookie-wetgeving
Toch schrik ik nog weleens wat commerciële organisaties scharen onder gerechtvaardigd belang. Hele rijen met partijen waarmee zij data delen. En waarvoor ik afzonderlijk de toestemming kan intrekken. Wat op zich al opmerkelijk is. Als er een gerechtvaardigd belang is, waarom kan ik dit dan toch intrekken? Het concept van gerechtvaardigd belang brengt dus een ethisch dilemma met zich mee. Hoewel het organisaties de mogelijkheid biedt om persoonlijke gegevens te verwerken zonder expliciete toestemming, is er altijd een risico op misbruik. Organisaties kunnen het concept van gerechtvaardigd belang interpreteren en toepassen op een manier die hun eigen belangen boven die van individuen plaatst, waardoor de privacy en vrijheden van mensen in het gedrang komen.
